Żaba wodna, znana naukowo jako Pelophylax kl. esculentus, jest interesującym przykładem hybrydy żaby jeziorkowej i żaby śmieszki. Żyjąca głównie w Europie Środkowej, ta niezwykła żaba charakteryzuje się unikalnymi właściwościami ekologicznymi i trybem życia.
Występowanie żaby wodnej
Żaba wodna jest szeroko rozpowszechniona w Europie Środkowej, od południowej Szwecji po Zatokę Fińską, a na południu aż do Włoch i północnej Bułgarii. Jej obecność jest szczególnie zauważalna w Polsce, gdzie jest powszechnie spotykana na nizinach. Na północy Niemiec, w Danii i południowej Szwecji występuje w czystych populacjach, podczas gdy na Bornholmie można ją spotkać razem z żabą śmieszką. W górach zasięg jej występowania sięga do 800 m n.p.m.
Żaba wodna preferuje obficie zarośnięte wody stojące, takie jak stawy i zatoki jeziorne, ale można ją również spotkać nad wodami wolno płynącymi po okresie godowym. Żyje w koloniach mieszanych z żabą jeziorkową, rzadziej ze śmieszką.
Wędrówki i zimowanie
Żaba wodna jest gatunkiem dziennym, który regularnie wędruje. Wiosną przemieszcza się z zimowisk do miejsc rozrodu, a jesienią wraca do miejsc zimowania. Młode osobniki mogą odbywać dalekie wędrówki, nawet do 2,5 km, w poszukiwaniu nowego środowiska. Żaba wodna zimuje gromadnie w mule lub pod warstwą roślinnych resztek w niezamarzających zbiornikach wodnych.
W przeciwieństwie do żaby jeziorkowej, żaba wodna preferuje wody płynące, takie jak strumienie i małe rzeki. Czasami młode i niedojrzałe płciowo okazy zimują na lądzie.
Charakterystyka i cechy ekologiczne
Żaba wodna wykazuje wiele cech pośrednich między żabą jeziorkową a śmieszką, co czyni ją trudną do jednoznacznego zidentyfikowania. Dymorfizm płciowy jest wyraźny, samce są mniejsze i smuklejsze od samic, osiągając długość 5,4–9,7 cm, podczas gdy samice mierzą 5,4–11,5 cm.
Ubarwienie żaby wodnej jest zróżnicowane, ale najczęściej grzbiet ma kolor trawiastozielony z jasnozieloną linią kręgową. W okresie godowym barwa samców staje się bardziej żółtawa.
Reakcje na otoczenie
Żaba wodna w dużej mierze żywi się lądowymi owadami dziennymi, takimi jak muchówki, mrówkowate i pszczołowate. Interesujące jest, że słabo reaguje na użądlenia pszczół, często mając kilka żądeł w języku. Jako gatunek dzienny, żaba wodna aktywnie uczestniczy w ekosystemie, odgrywając ważną rolę w kontroli populacji owadów.
Tryb życia i rozmnażanie
Okres godowy żaby wodnej przypada na koniec wiosny i początek lata, w Polsce najczęściej w połowie maja. Samce tworzą chóry, wydając charakterystyczny głos godowy zwany rechotem. Głównym czynnikiem wyzwalającym porę godową są wiosenne upały i wzrost temperatury wody do 18–20 °C.
Samce wchodzą na grzbiet samic, obejmując je łapami. Samica składa skrzek w postaci dużych nieforemnych buł, zwykle na dnie zbiornika wodnego. W ciągu jednego sezonu składa od 3 do 10 tysięcy jaj w 4–15 oddzielnych kłębach.
Rozwój kijanek
Kijanki żaby wodnej są dość duże, osiągając rozmiary od 8 do 10 cm. Rozwój i przeobrażenie kijanek trwa od 65 do 80 dni. Świeżo przeobrażone żabki mają długość 20–35 mm i są w pełni przystosowane do życia na lądzie.
Ochrona i status
W Polsce żaba wodna jest objęta częściową ochroną gatunkową od 2014 roku. Wcześniej była chroniona ścisłą ochroną. Mimo że nie jest wymieniana w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN, dawniej klasyfikowana była w kategorii najmniejszej troski.
Warto zaznaczyć, że żaba wodna, mimo swojej łacińskiej nazwy esculentus, nie jest szczególnie często jadana w porównaniu do innych żab zielonych i brunatnych.
Żaba wodna jest fascynującym przykładem hybrydyzacji, która umożliwia jej adaptację do różnych warunków środowiskowych, co czyni ją ważnym elementem ekosystemów wodnych Europy Środkowej.
Co warto zapamietać?:
- Żaba wodna (Pelophylax kl. esculentus) jest hybrydą żaby jeziorkowej i żaby śmieszki, występującą głównie w Europie Środkowej.
- Preferuje obficie zarośnięte wody stojące oraz wody płynące, a jej zasięg występowania sięga do 800 m n.p.m.
- Samce osiągają długość 5,4–9,7 cm, a samice 5,4–11,5 cm; dymorfizm płciowy jest wyraźny.
- Okres godowy przypada na koniec wiosny i początek lata, z samicą składającą od 3 do 10 tysięcy jaj w jednym sezonie.
- Żaba wodna jest objęta częściową ochroną gatunkową w Polsce od 2014 roku, mimo że nie jest wymieniana w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN.
